Ook na de warmste week ooit op aarde blijven oude breuklijnen de politieke besluitvorming bepalen
Cultuur versus natuur. Landbouw versus natuur. Economie versus ecologie. Geijkte dichotomieën met gekende associaties: aan de linkerkant de vooruitgang van de stropdassen, aan de rechterkant de romantiek van de geitenwollensokken.
De manier waarop de afgelopen dagen en weken over de Europese Natuurherstelwet werd gesproken, klinkt pijnlijk ouderwets. Alsof klerikalen en antiklerikalen uit hun graven zijn opgestaan en lustig verder disputeren over een breuklijn die in de feiten achterhaald is.
Natuurherstel is nobel, zeggen zelfs nee-stemmers, maar het mag toch landbouw, socio-economische groei en stedelijke ontwikkeling niet in de weg zitten. Terwijl het zomaar zou kunnen dat er van landbouw, socio-economische groei en stedelijke ontwikkeling geen sprake meer kan zijn als de warmste weken ooit op aarde zich blijven opstapelen. Zelfs de premier van ons land, aan wie ik enig abstract redeneervermogen toeschrijf, bleek niet in staat de 1+1 van natuurherstel en klimaatverandering uit te tellen.
De nieuwe Europese richtlijn zou ambitieus, afdwingbaar en een tikkeltje gevreesd moeten zijn, maar dreigt een lege doos te worden waarin elke lidstaat fortune cookies met vage slogans over goede bedoelingen stopt. Senior onderzoeker Kris Decleer van INBO signaleert hoe het Europese Parlement teksten afzwakt van ‘verplicht’ tot ‘streven naar’. Werkwoorden die ik als schrijver en filosoof weliswaar gretig gebruik, maar die in juridisch-politieke context al te makkelijk worden vermorzeld.
De tegenargumentatie gaat helaas niet over feiten of cijfers. Om er één te noemen: elke euro die in natuurherstel wordt geïnvesteerd, brengt 8 tot 38 euro op aan voordelen. ‘De wetenschap klink unisono’, zei Decleer deze week nog in een reactie. Natuurherstel is dringend nodig, niet alleen om gekke padden- of keversoorten te redden – wat kan dat de gemiddelde christendemocraat van de Europese Volkspartij schelen? – maar om het continent leefbaar en vruchtbaar te houden.
Waarin zou de weerstand zitten? Wat weerhoudt rationele besluitvorming?
Een conservatief persoon is iemand die ervan houdt dat dingen blijven zoals ze zijn. Een naïeve positie in de huidige context. Zelfs met innovatie-optimisme dient klimaatverandering zich aan als een disruptie waarbij dingen die al jaren, soms eeuwen, op een bepaalde manier gebeuren, zullen moeten worden herdacht. Misschien moeten de verenigde Europese conservatieven ook hun ideologie herdenken: een conservatief persoon is iemand die radicale keuzes durft maken om te bewaren wat essentieel is. Ik ben niet zo’n romanticus, maar daarmee kan je mij wel charmeren.
Sanne Huysmans
13.7.23